Zakony i zgromadzenia zakonne na świecie: Franciszkanki Rodziny Maryi

Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi (RM)
Congregatio Sororum Franciscalium Familiae Mariae
Congregation of the Franciscan Sisters of the Family of Mary
Congregazione delle Suore Francescane della Famiglia di Maria
Congregación de las Hermanas Franciscanas de la Familia de María
Congregação das Irmãs Franciscanas da Sagrada Família de Maria
Congrégation des Sœurs Franciscaines de la Famille de Marie
Kongregation der Franziskanerinnen der Familie Mariens
Конгрегация сестер Францисканок Семьи Марии
Inna nazwa: Rodziniarki

Data i miejsce założenia:
1857 rok - Rosja

Założyciel:
św. Zygmunt Szczęsny Feliński

Liczba sióstr na świecie: 1010 (w Polsce: ok. 713)

Franciszkanki Rodziny Maryi obecne są w krajach: Polska, Ukraina, Białoruś, Rosja, Gruzja, Kazachstan, Włochy, Brazylia.
Dom generalny: Polska (Warszawa)

Habit aktualny:

Strój pierwotny używany do dnia dzisiejszego:
Czarny habit przepasany fioletowym sznurem, biały kołnierz, na głowie biały czepek i czarny welon, na piersi zawieszony krzyż, przy boku różaniec.

Nowicjuszki

Brazylia: Czarny habit wycięty w szpic przepasany fioletowym sznurem, czarny welon z białą wypustką, na piersi zawieszony krzyż.

W Brazylii używany także biały welon i habit przepasany białym sznurem.

Duchowość:

Celem Franciszkanek Rodziny Maryi jest szerzenie chwały Bożej, praca nad własnym udoskonaleniem i służba bliźnim.

Zgromadzenie ma charakter kontemplacyjno-czynny. Jego duchowość skupia się na naśladowaniu cnót Świętej Rodziny, przede wszystkim: ducha rodzinnego, który ma stanowić fundament życia wspólnotowego - wspólnota jest podniesiona tutaj do rangi rodziny; pokory i prostoty, ducha ubóstwa, polegającego na szczerym oderwaniu serca od dóbr doczesnych i wygód materialnych; ducha pracowitości i dyspozycyjności do wypełnienia każdego rodzaju pracy; ponadto odznacza się duchem apostolstwa podejmowanego na chwałę Bożą oraz bezgranicznego zaufania Opatrzności Bożej.

Jako Franciszkanki siostry uczą się od św. Franciszka z Asyżu wyrzeczenia i coraz doskonalszego naśladowania Chrystusa biednego, posłusznego i ukrzyżowanego według Świętej Ewangelii. Najdoskonalszym wzorem świętości dla każdej siostry jest Matka Najświętsza, Pokorna Służebnica Pańska, którą darzą szczególna miłością.

Duchowość zgromadzenia cechuje się także gorliwością o zbawienie dusz. Wyraża się to w znoszeniu przeciwności, trudów, w podejmowaniu umartwień i żarliwej modlitwy szczególnie za tych, którzy odeszli daleko od Boga, a także w intencji ludzi powołanych do Jego służby. Założyciel uczył siostry: Im kto biedniejszy, im bardziej opuszczony, tym bliższy sercu waszemu być powinien.

Działalność:

Siostry Rodziny Maryi podejmują się apostolstwa w przedszkolach, internatach, w domach dziecka, w ośrodkach opiekuńczo-wychowawczych zajmują się dziewczętami i chłopcami niepełnosprawnymi umysłowo, zakładają świetlice środowiskowe i socjoterapeutyczne, by służyć w nich pomocą dzieciom z rodzin patologicznych. Opiekują się chorymi w szpitalach i hospicjach, prowadzą domy opieki, domy pomocy społecznej. Niosą także pomoc duchowieństwu w pracy duszpasterskiej, posługują w zakrystiach, biurach parafialnych, a także jako organistki, nauczają w szkołach katechezy, prowadzą rekolekcje i dni skupienia dla młodzieży pracują w instytucjach kościelnych i seminariach duchownych. Ubogich wspomagają m.in. prowadząc dla nich jadłodajnię.

Historia:

Zgromadzenie narodziło się w Petersburgu w Rosji. W połowie XIX wieku w carskiej Rosji likwidowano klasztory, zamykano nowicjaty, ograniczano swobodę działania Kościoła Katolickiego. W owym czasie w Petersburgu, obok bogatej arystokracji było wielu ludzi żyjących w skrajnej nędzy. Dla nich powstawały przytułki, ochronki, nad którymi czuwały kobiety z wyższych sfer, również ze środowisk katolickich i polskich zamieszkałych w mieście.

Jednym z takich dobroczynnych dzieł był mały katolicki sierociniec, który w 1856 roku założył ks. Konstanty Łubieński. Spowiadając dostrzegł, że wśród swoich penitentek ma trzy osoby z powołaniem zakonnym. Zachęcił je, by uformowały nowe żeńskie zgromadzenie, ofiarując swoją pomoc. Na początek oddał kobietom pod opiekę dwie sieroty. Zawiązującą się wspólnotę nazwał Rodziną Maryi. Nie było to jeszcze zgromadzenie zakonne ponieważ brakowało reguły.

Jeszcze w tym samym roku ks. Łubieński musiał wyjechać z miasta, oddał więc wspólnotę pod opiekę ks. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego. Ten rozwinął sierociniec, założył też dom dla kobiet w podeszłym wieku. Zabrał się też za ułożenie konstytucji dla formującego się zgromadzenia. Pierwszy dom powstał w 1857 roku. Ponieważ w tym okresie działalność zakonna była zakazana, siostry prowadziły życie zakonne w ukryciu. Nie nosiły habitów, na zewnątrz występowały jako osoby świeckie, oddające się pracy wychowawczej, oświatowej i charytatywnej, co posiadało aprobatę rządową.

Bardzo szybko doszło jednak do podziału wśród sióstr. Kilka z nich pragnęło życia klauzurowego, co było zgodne z założeniami określonymi jeszcze przez ks. Łubieńskiego i skupiły się wokół niego po jego powrocie do Petersburga, pozostałe chciały poświęcać się apostolstwu, na które kładł nacisk ks. Feliński. Te z czasem otwierały kolejne dzieła: ochronkę dla sierot, internat dla dziewcząt, szkołę dla dzieci, mały szpital, schronisko dla starców, szwalnię, oraz pracownię szat liturgicznych, uczono dziewczęta szycia, haftu, gospodarstwa domowego. Przy zakładzie była też duża kaplica publiczna.

W 1862 roku ks. Zygmunt Szczęsny Feliński został biskupem warszawskim, co umożliwiło założenie domu zgromadzenia w Warszawie. Rodzina Maryi liczyła już 30 sióstr. Powstawały kolejne domy, także w Galicji pod zaborem austriackim, gdzie ostatecznie znalazł się też bp Feliński po wygnaniu go przez władze świeckie z Warszawy. Tam napisał nową regułę, której przyjęcie wzbudziło wątpliwości u przełożonej generalnej w Warszawie. Z czasem jej kontakt z założycielem zanikł zupełnie, tym samym doszło do rozdziału zgromadzenia na dwa: warszawskie z ok. 100 sióstr i galicyjskie liczące zaledwie kilka zakonnic skupionych wokół bpa Felińskiego.

Za staraniem warszawskiej przełożonej generalnej Rodzina Maryi została agregowana do zakonu franciszkańskiego. W 1908 roku kolejna przełożona wraz z grupą sióstr podjęła decyzję o przyłączeniu zgromadzenia do Franciszkanek Misjonarek Maryi. Jednak nowy sposób życia stwarzał problemy siostrom przyłączonym. W 1914 roku 18 z nich z przełożoną klasztoru warszawskiego na czele, odłączyło się od Misjonarek wracając do życia według konstytucji swojego pierwszego zgromadzenia. Przywrócona do istnienia gałąź warszawska szybko się rozwinęła, po trzech latach liczyła aż 87 nowicjuszek.

Tymczasem galicyjskie Siostry Rodziny Maryi również bardzo wzrastały liczebnie, na co pozwalała swoboda religijna pod austriackimi rządami. Siostry zaczęły też chodzić w habitach, a w 1906 roku objęły swoją pomocą polskich emigrantów w Brazylii. Postanowiono o połączeniu gałęzi warszawskiej, liczącej wówczas 68 sióstr profesek i nowicjuszek i 41 postulantek z gałęzią galicyjską, liczącą 488 sióstr profesek i nowicjuszek i 72 postulantki, co nastąpiło w 1919 roku. Dopiero wtedy siostry warszawskie mogły ubrać strój zakonny.

Połączone zgromadzenie nadal dynamicznie się rozwijało. W 1934 roku liczyło 1201 zakonnic, w 1975 roku było ich 1470. Okres współczesny to spadek liczebny do 1130 profesek, 34 nowicjuszki i 18 postulantek w 2006 roku oraz 1010 sióstr obecnie.