Zakony i zgromadzenia zakonne na świecie: Szarytki

Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo (SM, DC, FC lub FdC)
Congregatio Puellarum Caritatis Sancti Vincenti da Paulo
Company of the Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul
Compagnia delle Figlie della Carità di San Vincenzo de' Paoli
Compañía de las Hijas de la Caridad de San Vicente de Paúl (Vicentinas)
Companhia das Filhas da Caridade de São Vicente de Paulo (Vicentinas)
Compagnie des Filles de la Charité de Saint Vincent de Paul
Genossenschaft der Töchter der christlichen Liebe vom heiligen Vinzenz von Paul
Barmherzige Schwestern vom hl. Vinzenz von Paul (Vinzentinerinnen)
Dochter der Liefde van Vincentius a Paulo

Data i miejsce założenia:
1633 rok - Francja

Założyciele:
św. Wincenty a Paulo
św. Ludwika de Marillac

Liczba sióstr na świecie: 16 179 (w Polsce: ok. 800) * dane z 2015 roku

Szarytki obecne są w krajach: Francja, Szwajcaria, Włochy, Portugalia, Hiszpania, Irlandia, Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Niemcy, Austria, Czechy, Słowacja, Polska, Białoruś, Ukraina, Rosja, Kazachstan, Węgry, Rumunia, Chorwacja, Słowenia, Serbia, Kosowo, Macedonia, Albania, Grecja, Turcja, USA, Kanada, Meksyk, Santo Domingo, Kuba, Haiti, Portoryko, Belize, Gwatemala, Kostaryka, Honduras, Salwador, Nikaragua, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru, Boliwia, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj, Argentyna, Chile, Egipt, Libia, Tunezja, Algieria, Maroko, Mauretania, Ghana, Nigeria, Czad, Kamerun, RŚA, Gwinea Równikowa, Kongo Brazzaville, RD Kongo, Erytrea, Etiopia, Kenia, Rwanda, Burundi, Tanzania, Mozambik, Angola, Madagaskar, Izrael, Syria, Iran, Indie, Tajlandia, Laos, Kambodża, Wietnam, Korea Płd., Japonia, Tajwan, Filipiny, Indonezja, Australia, Fidżi, Wyspy Cooka.

Dom generalny: Francja (Paryż)

Habit aktualny:
Brak wspólnoty stroju zakonnego.

W Polsce, Portugalii, niektórych krajach głównie w Europie Środkowej i Wschodniej oraz w Ameryce Łacińskiej: Granatowy habit wycięty w szpic, biały kołnierz, na głowie granatowy welon, na piersi przypięty znak zgromadzenia, przy boku możliwy różaniec.

Filipiny, Indonezja, Tajlandia, Tajwan, Fidżi, Kenia, Turcja, część sióstr we Włoszech: błękitna bluzka, granatowa spódnica, granatowy welon, na piersi zawieszony znak zgromadzenia.

Szarytki w Nigerii

Szarytki w Indiach

Szarytki w Wietnamie

Francja, Hiszpania, Wielka Brytania, Irlandia, Grecja, Australia: strój świecki z welonem lub bez.

Brazylia: habit lub granatowy
strój świecki z welonem
lub bez welonu.

Szarytki w Austrii

Szarytki w USA

W niektórych krajach, w których używany jest habit na co dzień możliwy także strój uproszczony w kolorze beżowym (w Ameryce Łac.), granatowym lub szarym (np. w Polsce).

Habit historyczny:

Szarytki ok. 1685 roku

-------------------------------------

Szarytki ok. 1850 roku

Strój używany do 1964 roku:
Granatowy habit z białym kołnierzem, na głowie duży biały kornet, przy boku różaniec.

Szarytki w USA w 1956 roku

-------------------------------------

W Hiszpanii Szarytki nosiły kornety o nieco odmiennym kształcie.

-------------------------------------

Strój używany od 1964 roku do ok. 1975 roku.

Duchowość:

Życie Sióstr Miłosierdzia oparte jest na radach ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Celem zgromadzenia jest służba Chrystusowi w osobach ludzi ubogich, do czego siostry zobowiązują się specjalnym czwartym ślubem służby ubogim co do ciała i co do duszy. Zgromadzenie jest stowarzyszeniem życia apostolskiego; Szarytki nie składają ślubów wieczystych lecz ponawiają śluby co roku przez całe życie.

Posługę podejmują w myśl słów św. Wincentego: Nie wystarcza mi, że ja sam kocham Boga, jeśli mój bliźni Go nie kocha. Hasłem zgromadzenia są słowa: Miłość Chrystusa Ukrzyżowanego przynagla nas. Każdego dnia o godzinie 15.00, w godzinę śmierci Zbawiciela, siostry odmawiają akt adoracji, oddając cześć Chrystusowi Ukrzyżowanemu.

Założyciele obrali Maryję za jedyną Matkę zgromadzenia. Nabożeństwo do Matki Bożej Niepokalanie Poczętej trwa od początku istnienia wspólnoty, które współcześnie przejawia się m.in. w kulcie Cudownego Medalika. Siostry darzą Maryję miłością i naśladują Ją, widząc w Niej osobę w pełni otwartą na działanie Ducha Świętego, Służebnicę pokorną i wierną, Matkę Boga, Matkę Miłosierdzia i Nadzieję maluczkich. Co roku specjalnym aktem poświęcają się Niepokalanej, tym samym aktem ofiarują Jej każdy rozpoczynający się rok.

Źródłem życia duchowego Szarytek jest Eucharystia, karmi się ono ponadto: wspólnie przeżywaną Liturgią Godzin, kierownictwem duchowym, ascezą osobistą i wspólnotową, codziennym godzinnym rozmyślaniem, czytaniem duchownym, czasem milczenia, rachunkiem sumienia i sakramentem spowiedzi świętej, 8-dniowymi rekolekcjami rocznymi, comiesięcznym dniem skupienia oraz codziennym różańcem i modlitwą Anioł Pański.

Działalność:

Szarytki realizują swój charyzmat poprzez: służbę chorym w przychodniach, szpitalach, hospicjach, domach prywatnych, w tym także chorym na AIDS, trędowatym oraz ludziom uzależnionym, posługę w kapelanii szpitalnej, opiekę nad osobami niepełnosprawnymi w domach opieki i schroniskach, pomoc osobom starszym w placówkach pomocy społecznej lub w ich własnych domach, działalność charytatywną wśród ubogich, bezdomnych i migrantów, pomoc kobietom w trudnej sytuacji życiowej, oferowanie alternatyw kobietom, które wpadły w pułapkę prostytucji.

Siostry zajmują się także wychowywaniem dzieci w domach dziecka, żłobkach, przedszkolach, szkołach i ośrodkach szkolno-wychowawczych, katechizują, prowadzą świetlice środowiskowe i bursy dla młodzieży, duszpasterstwa młodzieży i programy wolontariackie oraz różne grupy, w tym Dzieci Maryi i Młodzieży Maryjnej.

Zgromadzenie angażuje się również w duszpasterstwo i pracę parafialną, poprzez przygotowanie do sakramentów i liturgii, wspieranie parafii, w których brakuje kapłanów, posługę sióstr w charakterze zakrystianek, organistek czy kancelistek, podejmuje się również działalności misyjnej.

Ponadto Szarytki wspierają więźniów, przygotowują posiłki w więzieniach, opiekują się chorymi więźniami, przyjmują byłych więźniów w przeznaczonych dla nich ośrodkach.

Historia:

Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia zrodziło się z doświadczeń duszpasterskich jego założyciela św. Wincentego a Paulo, który pod wpływem nawróconego na łożu śmierci człowieka, postanowił głosić kazania o spowiedzi generalnej. Ich rezultatem było tak wielu chętnych do odprawienia spowiedzi, że Wincenty wraz z towarzyszącym mu księdzem nie mogli podołać zadaniu.

To właśnie w tym czasie św. Wincenty zetknął się z ogromną nędzą duchową i materialną ludu wiejskiego. Na duchową nędzę miał wpływ stan ówczesnego duchowieństwa. Na wsiach często spotykał kapłanów niedouczonych i pełnych wad, całkowicie zaniedbujących swoje kapłańskie powinności, dlatego skupił się też na formacji kleru. Tym celom poświęcił założone przez siebie w 1625 roku męskie Zgromadzenie Misji.

Św. Wincenty przekonał się, że nie wystarczy głoszenie Ewangelii i nauczanie katechizmu, jeżeli lud nie ma środków koniecznych do życia; przed podawaniem chleba słowa Bożego, trzeba zapewnić ubogim chleb powszedni. Do tego celu angażował również pobożne kobiety z wyższych sfer zakładając Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia, które miały za zadanie materialne wspieranie ubogich. Jedną z kobiet, którą Wincenty zaangażował do służby najuboższym Paryża była wdowa Ludwika de Marillac.

Wincenty i Ludwika zauważyli, że oddawanie bezpośrednich posług ubogim sprawiało damom wywodzącym się ze szlachty i burżuazji wiele trudności. Do Ludwiki dołączały jednak i proste kobiety, pierwszą z nich była Małgorzata Naseau, uboga wiejska dziewczyna, która sama nauczyła się czytać, aby uczyć innych. Ludwika dostrzegła, że podobne do Małgorzaty dziewczęta mogłyby zapewnić konkretną, codzienną posługę najuboższym. W ten sposób w 1633 roku w Paryżu narodziło się Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia.

Różniło się ono od współczesnych zakonów, gdyż zakonnice nie żyły za klauzurą, ale wychodziły do domów ubogich, aby im pomagać, co w owych czasach było niespotykane. Św. Wincenty mówił o stylu ich życia następująco: Będą miały za klasztor jedynie domy chorych, za celę wynajętą izdebkę, za kaplicę kościół parafialny, za krużganki ulice miast, za klauzurę posłuszeństwo, za kratę Bojaźń Boga, za welon świętą skromność i nieustanną ufność w Bożą Opatrzność. Pierwsze siostry zaopiekowały się porzuconymi dziećmi, pielęgnowały chorych, nosiły pożywienie ubogim, uczyły czytać i pisać dzieci z ubogich rodzin. W miarę upływu czasu podejmowały nowe zadania. Św. Wincenty posyłał je do opieki nad galernikami oraz na pola walki i do lazaretów wojskowych, gdzie posługiwały rannym żołnierzom.

Św. Ludwika oddała rodzące się zgromadzenie pod szczególną opiekę Maryi Dziewicy. Kult maryjny we wspólnocie szczególnie pogłębił się po 1830 roku, w którym Niepokalana objawiła się Szarytce św. Katarzynie Labouré przekazując jej posłannictwo Cudownego Medalika.

Zgromadzenie szybko się rozwijało; już w 1652 roku liczyło ponad 200 sióstr, przed wybuchem Rewolucji Francuskiej, czyli tuż przed 1789 rokiem – 1600 sióstr. W 1830 roku na przykład w domu generalnym w Paryżu przebywało 112 nowicjuszek. Szczególnie silny rozwój nastąpił w II połowie XIX wieku, czyniąc Szarytki największym żeńskim zgromadzeniem na świecie i tak jest do dziś. W 1900 roku na świecie było 40 tys. sióstr, a w 1964 roku, w czasie Soboru Watykańskiego II - aż 45 tys. sióstr. Okres posoborowy to spadek liczebny zgromadzenia. W 2001 roku liczyło ono 23 800 zakonnic, w 2008 roku - 19 937, osiągając w 2015 roku liczbę 16 179 członkiń.

W Polsce siostry znane są pod nazwą Szarytek, wywodzącą się od francuskiego słowa charité – miłosierdzie. Przyjęła się też oficjalna nazwa Siostry Miłosierdzia, jednak na świecie zgromadzenie znane jest jako Córki Miłosierdzia.Ciekawostką jest fakt, że Szarytką jest pochodząca z Francji s. Lucile Randon, która obecnie (w 2022rok) jest najstarszą żyjącą osobą na świecie.Urodziła się w1904 roku ,śluby złożyła w 1944.

s.Lucile Randon

Pierwsze Szarytki nosiły stroje podobne do ubrań ówczesnych kobiet z prostego ludu, z czasem przekształciły się one w habit z charakterystycznym dużym białym kornetem na głowie. Sam kornet został wprowadzony do stroju sióstr już w 1685 roku, z biegiem lat zmieniał on nieco swój kształt. Duża liczba sióstr, charakter ich posługi oraz ich obecność w bardzo wielu krajach świata sprawiła, że kornet Szarytek stał się niemal symbolem chrześcijańskiego miłosierdzia rozpoznawalnym na całym świecie i nieodłącznie kojarzonym z Siostrami Miłosierdzia. W czasach Soboru Watykańskiego II niestety zarzucono kornet całkowicie. I choć dziś może trudno sobie wyobrazić, żeby współczesne Szarytki nosiły kornety szersze od samych Szarytek, to jednak szkoda, że porzucono je zupełnie zamiast zmniejszyć i uprościć, ale jednak zachować symbol miłosierdzia tak znany i czytelny dla świata, a także zachować zewnętrzny przejaw ciągłości z tradycją wcześniejszych pokoleń sióstr.