Zakony i zgromadzenia zakonne na świecie: Kanonicy Regularni Krzyża Świętego

Zakon Kanoników Regularnych Krzyża Świętego (ORC)
Ordo Canonicorum Regularium Sanctae Crucis
Order of Canons Regular of the Holy Cross (Order of the Holy Cross)
Ordem dos Cónegos Regrantes da Santa Cruz (Irmãos da Santa Cruz) (Cruzios)
Orden de los Canónigos Regulares de la Santa Cruz (Hermanos de la Santa Cruz)
Ordine dei Canonici Regolari della Santa Croce (Fratelli della Croce)
Ordre des Chanoines Réguliers de la Sainte-Croix de Coïmbre (Frères de la Croix)
Orden der Regularkanoniker vom Heiligen Kreuz (Brüder vom Heiligen Kreuz)
inna nazwa: Bracia Krzyża Świętego, Zakon Krzyża Świętego

Data i miejsce założenia:
1131 rok – Portugalia
*1834 rok – likwidacja zakonu
*1979 rok – reaktywacja zakonu w Brazylii

Założyciele:
archidiakon Tello
o. João Peculiar
św. Teotoniusz

św. Teotoniusz

Liczba zakonników na świecie: 141 * dane z 2005 roku
Kanonicy Regularni Krzyża Świętego obecni są w krajach: Portugalia, Włochy, Austria, Niemcy, USA, Meksyk, Brazylia, Indie, Filipiny.
Dom generalny: Włochy (Rzym)

Habit aktualny:

Czarny habit przepasany skórzanym paskiem, czarny szkaplerz i pelerynka z kapturem lub bez pelerynki.

Na co dzień habit bez szkaplerza i pelerynki.
Na misjach (w Indiach, na Filipinach) habit biały.

Nowicjusze (habit przepasany białym sznurem) i postulanci.

Duchowość:

Kanonicy Regularni Krzyża Świętego żyją według reguły św. Augustyna, w myśl jej głównej zasady: Nade wszystko, bracia najmilsi, miłujcie Boga, a następnie i bliźniego, ponieważ są to przykazania w pierwszym rzędzie nam dane. Charyzmat zakonu zawiera się w czterech słowach: adoracja, kontemplacja, pokuta i misja.

Adoracja Boga znajduje swój najwyższy wyraz w Najwyższej Ofierze Jezusa Chrystusa na krzyżu, która jest ponawiana w czasie każdej Mszy Świętej, dlatego jej sprawowanie stanowi najważniejszy punkt dnia zakonników. Zewnętrznym tego wyrazem jest sprawowanie Mszy Świętej Versus Deum (czyli kapłan i lud zwróceni są w tym samym kierunku, w stronę krzyża, a nie do siebie nawzajem), w sposób uroczysty i z wielką starannością. Kult Boga przejawia się także we wspólnotowym śpiewie Liturgii Godzin i adoracji Najświętszego Sakramentu, która tam gdzie to możliwe, ma charakter wieczysty.

Kontemplacja odbywa się na wzór Maryi, która nieustannie rozważała słowa Chrystusa w swoim sercu. Pomocą w kontemplacji jest codzienna lektura duchowa oraz naśladowanie Świętych Aniołów w życiu ciszy i świętej czystości. W zakonie istnieje możliwość życia całkowicie kontemplacyjnego za klauzurą; mogą je podjąć zakonnicy będący m.in. 6 lat po profesji wieczystej.

W duchu pokuty zakonnicy jednoczą się z Męką Pana Jezusa, modlą się o uświęcenie kapłanów oraz jako zadośćuczynienie za grzechy ludzi. W ten sposób za przykładem Apostoła dopełniają braki udręk Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest Kościół (Kol 1, 24).

Ostatni element charyzmatu zakonu to misja. Kanonicy starają się służyć Kościołowi w dziele uświęcenia kapłanów i wiernych.

W zakonie żywy jest kult Świętych Aniołów, ich bezinteresownej miłości Boga i bliźniego. Zgodnie ze starą Tradycją Kościoła, który widział w życiu aniołów przykład życia zakonnego, zakonnicy starają się żyć w towarzystwie tych świętych duchów. Ponadto w duchowości zakonu kładzie się silny nacisk na wierności Magisterium Kościoła i jego żywej Tradycji.

Działalność:

Główny apostolat zakonu to praca na rzecz uświęcenia kapłanów i świeckich. Realizowany jest on przede wszystkim przez głoszenie rekolekcji, kierownictwo duchowe, formację kleryków i kapłanów nie tylko z własnego zakonu, ale również diecezjalnych oraz z innych zgromadzeń. Zakon pracuje także na misjach.

Historia:

Kanonicy Regularni Krzyża Świętego powstali z inspiracji trzech kapłanów: archidiakona Tello i kanoników - João Peculiara i św. Teotoniusza, którzy w Ziemi Świętej i na południu Francji zetknęli się ze wspólnotami duchownych realizującymi ideały życia apostolskiego. Postanowili założyć w Coimbrze w Portugalii podobny klasztor, dając w 1131 roku początek nowemu zakonowi kanonickiemu. Wspólnota przyjęła regułę św. Augustyna oraz konstytucje i zwyczaje Kanoników Regularnych św. Rufusa z Awinionu. Pierwszym przeorem został św. Teotoniusz.

Wokół klasztorów rozwijało się duszpasterstwo, działalność charytatywna oraz opieka medyczna w szpitalach dla ubogich i chorych. Z czasem wszystkie kanonickie klasztory w Portugalii przyłączyły się do Zakonu Kanoników Regularnych Krzyża Św., będąc przez wieki ośrodkami liturgii, teologii i życia intelektualnego w kraju. W 1834 roku anty-katolickie władze kraju zlikwidowały zakon.

W połowie XX wieku w Austrii powstało stowarzyszenie świeckich katolików Opus Sanctorum Angelorum. W latach 1970-tych pierwsza osoba odczuła pragnienie połączenia życia kapłańskiego z duchowością stowarzyszenia. W 1974 roku powstał pierwszy dom w brazylijskiej Kurytybie, który stał się zalążkiem stowarzyszenia, którego celem miało być ustanowienie nowego instytutu zakonnego. Dwa lata później watykańska Kongregacja ds. Zakonów przedstawiła wspólnocie dwie możliwości: przywrócenie jakiegoś wymarłego zakonu lub ożywienie któregoś ze starych zakonów zagrożonych wymarciem. Zdecydowano się na pierwszą opcję; wybór padł na portugalski Zakon Kanoników Regularnych Świętego Krzyża z Coimbry, otrzymując przywilej wzbogacenia duchowości zakonu o duchowość stowarzyszenia Opus Sanctorum Angelorum, czyli specjalne nabożeństwo do Świętych Aniołów według sprawdzonej tradycji Kościoła. W 1979 roku papież Jan Paweł II wydał dekret, którym oficjalnie sformalizował przywrócenie istnienia zakonu.