Zakony i zgromadzenia zakonne na świecie: Służebnice Ducha Świętego

Zgromadzenie Misyjne Służebnic Ducha Świętego (SSpS)
Congregatio Missionalis Servarum Spiritus Sancti
Mission Congregation of the Servants of the Holy Spirit
(Holy Spirit Missionary Sisters)
Congregazione Missionaria delle Serve dello Spirito Santo
Congregación Misionera de las Siervas del Espíritu Santo
Congregação Missionária das Servas do Espírito Santo
Congrégation des Sœurs Missionnaires Servantes du Saint-Esprit
Missionskongregation der Dienerinnen des Heiligen Geistes
(Steyler Missionsschwestern)
Missiecongregatie van de Dienaressen van de Heilige Geest
(Missiezusters van Steyl)
Inna nazwa: Werbistki, Siostry Misyjne

Data i miejsce założenia:
1889 rok - Holandia

Założyciele:
św. Arnold Janssen
bł. M. Helena Stollenwerk
bł. Józefa Hendrina Stenmanns

Liczba sióstr na świecie: 3010 * dane z 2019 roku

Służebnice Ducha Świętego obecne są w krajach: Włochy, Hiszpania, Portugalia, Irlandia, Wielka Brytania, Holandia, Niemcy, Austria, Polska, Ukraina, Rosja, Słowacja, Czechy, Węgry, Rumunia, Grecja, USA, Meksyk, Kuba, Jamajka, Saint Kitts i Nevis, Antigua i Barbuda, Ekwador, Boliwia, Paragwaj, Brazylia, Argentyna, Chile, Togo, Benin, Ghana, Etiopia, Sudan Płd., Uganda, Angola, Botswana, Zambia, RPA, Mozambik, Indie, Korea Płd., Japonia, Tajwan, Filipiny, Indonezja, Timor Wschodni, Papua Nowa Gwinea, Australia.

Dom generalny: Włochy (Rzym)

Habit aktualny:
Brak wspólnoty stroju zakonnego.

Poniższy podział jest uogólnieniem i przedstawia dominujący strój w danych krajach. W praktyce w tej samej prowincji można spotkać np. siostry chodzące w pełnym habicie, jak i ubrane w strój świecki.

-------------------------------------------

Polska, kraje Europy Środkowej i Wschodniej, Korea, a także pojedyncze siostry w innych krajach:
Niebieski habit z białym kołnierzykiem, niebieski welon z białą wypustką, na piersi zawieszony krzyżyk.

W okresie letnim używany również habit błękitny lub szary.

-------------------------------------------

Filipiny (prow. pn), Indonezja, Timor Wsch., Benin, Togo, Ghana:
Habit biały, welon niebieski.

-------------------------------------------

Filipiny (prow. płd), Indonezja:
Niebieski bezrękawnik, biała lub błęktina bluzka lub pełny habit w kolorze białym lub niebieskim.

-------------------------------------------

Indie: Jednolity świecki strój - jasno-niebieskie sari, na piersi zawieszony krzyżyk.

Niemcy, Austria, USA, Meksyk,
Boliwia, Brazylia, Australia:
W większości siostry nie noszą
habitów.

Służebnice Ducha Świętego
w Papui Nowej Gwinei.

W wielu krajach, zwłaszcza misyjnych, gdzie wspólnoty domowe złożone są z sióstr pochodzących z różnych krajów, zakonnice używają stroju dominującego w kraju, z którego pochodzą.

Habit historyczny:

Jasno-niebieski habit przepasany białym sznurem, jasno-niebieski szkaplerz, na głowie biały czepek i welon, na piersi zawieszony krzyż
na czerwonym sznurku.

-------------------------------------------

W późniejszym czasie kolor habitu i welonu zmieniono na ciemno-niebieski.

Na misjach strój w kolorze białym.

-------------------------------------------

Strój obowiązujący od ok. 1960 roku.

Duchowość:

Charyzmat zgromadzenia streszcza jego hasło: Niech żyje Święty, Trójjedyny Bóg w sercach naszych i w sercach wszystkich ludzi. Służebnice Ducha Świętego uwielbiają więc Boga w Trójcy Jedynego, czyniąc co w ich mocy, aby przez wszystkich ludzi był poznany, miłowany i uwielbiany. Siostry w szczególny sposób kochają i uwielbiają Ducha Świętego, który przenika ich modlitwę i działanie, uzdalnia do poświęcenia siebie i wyciska swoje znamię w ich wspólnotach klasztornych.

Służebnice Ducha Świętego są zgromadzeniem typowo misyjnym. Głoszenie Dobrej Nowiny przede wszystkim tam, gdzie jej jeszcze nie głoszono lub głoszono ją w sposób niewystarczający stanowi ich pierwsze zadanie apostolskie. Bezpośredniej posłudze misjonarskiej oddaje się duża liczba zakonnic. Pozostałe angażują się w nią w sposób pośredni.

Moc do naśladowania Pana Jezusa na drodze czystości, ubóstwa i posłuszeństwa siostry czerpią z codziennej modlitwy. Jest to dla nich czas przebywania z Trójcą Przenajświętszą.

Każdego ranka swoje modlitwy rozpoczynają wezwaniem Ducha Świętego, wspólnie odmawiają także laudesy i nieszpory. Oprócz modlitw wspólnotowych jest czas na modlitwę indywidualną, adorację Najświętszego Sakramentu, codzienną medytację Słowa Bożego. Raz w miesiącu przeznaczają na dzień skupienia – ściślejsze przebywanie z Panem poprzez milczenie i dłuższą modlitwę. Ponadto każdego roku odprawiają sześć dni rekolekcji.

Działalność:

Służebnice Ducha Świętego poświęcają się pracy misyjnej, która obejmuje szeroki wachlarz zadań, które – niezależnie od formy – mają na celu głoszenie Dobrej Nowiny, wśród tych, którzy jej jeszcze nie słyszeli lub mają do niej bardzo słaby dostęp. Zadania te to m.in. katechizacja i ewangelizacja, organizowanie spotkań modlitewnych i rekolekcji, opieka nad chorymi w szpitalach, domach opieki, hospicjach i domach prywatnych, wsparcie osób samotnych w podeszłym wieku, edukacja i wychowanie dzieci i młodzieży w szkołach, przedszkolach i świetlicach, pomoc materialna i prowadzenie kuchni dla ubogich.

Siostry, które nie pracują na misjach zagranicznych, oprócz powyższych zadań, angażują się również w animację misyjną, posługują w parafiach jako katechetki, zakrystianki, organistki, kancelistki, prowadzą różne parafialne grupy dziecięce i młodzieżowe, pracują w instytucjach kościelnych, seminariach duchownych, wypiekają komunikanty.

Historia:

Proces narodzin Zgromadzenia Słowa Bożego rozpoczął się, gdy niemiecki kapłan św. Arnold Janssen będąc duszpasterzem i nauczycielem w katolickim liceum, rozpoczął wydawanie miesięcznika pt. Mały Posłaniec Serca Jezusowego, który miał pomagać w szerzeniu idei pracy misyjnej, m.in. wśród emigrantów w USA oraz wśród pogan. To w tym czasie powstał pomysł zbudowania w Niemczech seminarium kształcącego księży do pracy misyjnej. Jednak szerzący się Kulturkampf sprawił, że w Niemczech nie było to możliwe; pierwszy dom misyjny powstał więc w Steyl w Holandii tuż przy granicy z Niemcami. Tak narodziło się w 1875 roku męskie Zgromadzenie Słowa Bożego (Werbiści).

Widząc ogromną potrzebę kobiecych rąk do pracy na terenach misyjnych zwłaszcza wśród kobiet, dziewcząt i dzieci, ks. Janssen zaczął myśleć o założeniu także wspólnoty żeńskiej. Uważał, że siostry mają przewagę nad misjonarzami-mężczyznami w dwóch wypadkach: rodzima ludność nie dostrzega w nich tak łatwo jak w mężczyznach przedstawicieli obcej władzy, a także siostry szybciej zdobywają sympatię i zaufanie ludzi. Współzałożycielkami Zgromadzenia Misyjnego Służebnic Ducha Świętego stały się bł. Maria Helena Stollenwerk oraz bł. Józefa Hendrina Stenmanns.

Helena Stollenwerk już jako dziecko odkryła w sobie pragnienie głoszenia Dobrej Nowiny na misjach, szczególnie marzyła o Chinach. Duchowni, do których się zwracała o radę, twierdzili, że jej marzenia o misjach w tym kraju są niemożliwe do zrealizowania. Kobietom pozostawała tylko modlitwa i zbieranie ofiar pieniężnych. Ona jednak nie przestawała marzyć; wciąż szukała i długo czekała. Pewnego dnia w jej ręce wpadł adres ks. Arnolda Janssena. Helena skontaktowała się z nim. Był rok 1882. Zgromadzenie żeńskie jeszcze nie istniało; założyciel niczego nie obiecywał, zaproponował Helenie jedynie pracę w kuchni seminaryjnej. Z biegiem czasu dołączały do niej kolejne dziewczęta pełne misyjnej gorliwości.

Jedną z nich była Hendrina Stenmans. Jej powołanie zakonne zrodziło się pod wpływem ciotki, która była zakonnicą. Wizja życia zakonnego jednak zaczęła się oddalać. Ciotka zmarła a jej klasztor został zamknięty przez władze świeckie. Dodatkowo umiera jej matka; mająca wówczas 26 lat Hendrina musi zająć się młodszym rodzeństwem. W 1877 roku pracujący u ojca Hendriny młody chłopak postanowił zostać kapłanem i wstąpił do świeżo założonego Zgromadzenia Słowa Bożego. W ten sposób Hendrina dowiedziała się o dziele ks. Arnolda Janssena. Po kilku latach podjęła postanowienie, że ona również poświęci się dziełu misyjnemu. Gdy jej miejsce w rodzinie mogła już przejąć młodsza siostra, Hendrina zgłasiła się w Steylu jako pomoc kuchenna.

Kobiety, choć wciąż będące służącymi, w praktyce prowadziły życie zakonne, wypełnione modlitwą i pracą. W 1889 roku ks. Janssen zakupił pobliski były klasztor kapucynów, gdzie sześć kobiet, w tym Helena i Hendrina, przeprowadziło się rozpoczynając życie wspólne jako postulantki Służebnice Ducha Świętego. Był to dzień narodzin gałęzi żeńskiej. Po trzech latach nadszedł dzień obłóczyn i rozpoczęcia nowicjatu dla 16 już postulantek. Helena, będąca przełożoną wspólnoty, otrzymała imię Maria, a Hendrina imię Józefa. W 1893 roku wspólnota liczyła już 30 członkiń. Dwa lata później grupa kilku sióstr wyjechała do Argentyny na pierwszą placówkę misyjną zgromadzenia.

Ks. Janssen zdał sobie sprawę, że dwóm czynnym zgromadzeniom potrzebne jest zaplecze modlitewne. W 1896 roku założył więc Zgromadzenie Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji, które swoją modlitwą i ofiarą miało wypraszać łaski dla pracujących misjonarzy i misjonarek. Pierwszymi mniszkami zostało kilka sióstr ze wspólnoty czynnej; na prośbę założyciela była wśród nich m. Maria. Mając 46 lat złożyła urząd przełożonej generalnej i stała się znowu nowicjuszką - s. Marią Virgo, wypraszając do końca swoich dni przed Jezusem w Najświętszym Sakramencie dary Ducha Świętego dla trudzących się misjonarzy i misjonarek. Maria Helena Stollenwerk na misje, o których marzyła od dziecka, nigdy nie pojechała.

Początkowo Służebnice Ducha Świętego były zgromadzeniem o dwóch gałęziach: misyjnej i kontemplacyjnej ze wspólną regułą. Siostry obu wspólnot mieszkały w Steyl w jednym klasztorze, mającym oddzielne pomieszczenia o ścisłej klauzurze dla sióstr kontemplacyjnych. Jednak bardzo różny sposób życia zrodził potrzebę opracowania osobnych konstytucji i rozdzielenia wspólnot, co nastąpiło w 1922 roku.

Zgromadzanie czynne szybko się rozwijało. W 1914 roku liczyło już blisko 1000 sióstr, a w 1939 roku ponad 3000 zakonnic pracujących na 195 placówkach w 18 krajach. Sióstr pochodzących z rodzimej ludności krajów misyjnych było ponad 500. Szczyt liczebny zgromadzenie osiągnęło w 1964 roku z liczbą ponad 4300 zakonnic. Od tego czasu ilość członkiń zaczęła spadać do 3553 w 2005 roku oraz 3010 sióstr obecnie.