Zakony i zgromadzenia zakonne na świecie: Mercedarianie

Zakon Najświętszej Maryi Panny Miłosierdzia (OdeM)
Ordo Beatae Mariae Virginis de Mercede
Order of the Blessed Virgin Mary of Mercy (Mercedarians)
Ordine di Santa Maria della Mercede (Mercedari)
Orden de Nuestra Señora de la Merced (Mercedarios)
Ordem de Nossa Senhora das Mercês (Mercedários)
Ordre de Notre-Dame-de-la-Merci (Mercédaires)
Orden der Allerseligsten Jungfrau Maria von der Barmherzigkeit (Mercedarier)
Orde van Onze Lieve Vrouwe van Weldadigheid (Mercedariërs)

Data i miejsce założenia:
1218 rok - Hiszpania

Założyciel:
św. Piotr Nolasco

Liczba zakonników na świecie: 724 * dane z 2009 roku

Mercedarianie obecni są w krajach: Włochy, Hiszpania, USA, Meksyk, Perto Rico, Dominikana, Honduras, Gwatemala, Salwador, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru, Boliwia, Brazylia, Argentyna, Chile, RD Kongo, Kamerun, Angola, Indie.
Dom generalny: Włochy (Rzym)

Habit aktualny:

Biały habit przepasany czarnym skórzanym paskiem, biały szkaplerz i kaptur, na piersi znak zakonu mercedariańskiego.

Po prawej: Strój dopełnia biały płaszcz.

Duchowość:

Mercedarianie to zakon złożony z kapłanów i braci zakonnych, którzy żyją według reguły św. Augustyna.

Istotą powołania mercedariańskiego jest praktyka miłosierdzia, która według pierwotnego celu zakonu polegała na wykupywaniu z rąk muzułmanów chrześcijańskich niewolników, których okoliczności niewoli stwarzały poważne niebezpieczeństwo dla ich chrześcijańskiej wiary, sprzyjając zaparciu się Chrystusa i tym samym ryzykując zbawienie wieczne. Aby temu zapobiec Mercedarianie podejmowali starania mające na celu uwolnienie chrześcijańskich jeńców, nawet za cenę dobrowolnego oddania się w zamian w niewolę.

Mając świadomość konieczności wiary do zbawienia, zakonnicy dzisiaj nadal starają się ratować innych ze współczesnych, zagrażających wierze form niewoli, związanych np. z sytuacją społeczną czy uzależnieniami. Oprócz ślubów ubóstwa, czystości i posłuszeństwa, składają czwarty ślub: oddania samych siebie dla tych, których wiara jest w niebezpieczeństwie.

Ten specyficzny charyzmat ma swoje źródło w Chrystusie Odkupicielu, którego miłosierna miłość doprowadziła do oddania swojego życia za przyjaciół swoich (J 15, 13). Dlatego założyciel zakonu św. Piotr Nolasco, uczył swoich duchowych synów, aby byli gotowi oddać swoje życie, tak jak Chrystus oddał życie za nas.

Ważne miejsce w duchowości zakonu zajmuje miłość i nabożeństwo do Najświętszej Maryi Panny. Mercedarianie uważają ją za swoją Założycielkę i Matkę. Wierzą, że jak Trójca Święta wybrała Maryję, aby przyniosła Odkupiciela ludziom, aby wyzwolił ich z „niewoli świata”, tak i oni są posłani do „więzień tego świata”.

Życie modlitewne zakonników obejmuje m.in. Mszę Świętą, Liturgię Godzin, adorację Najświętszego Sakramentu, modlitwy zakonu, czytanie duchowne, różaniec oraz inne formy maryjnej pobożności, praktykowane szczególnie w soboty.

Konstytucje zakonu

Działalność:

Współcześnie Mercedarianie posługują w zaniedbanych dzielnicach, więzieniach, wśród ludzi uzależnionych, w szpitalach. Prowadzą parafie, szkoły, duszpasterstwa młodzieżowe, angażują się w ruchy pro-life, działalność misyjną.

Historia:

Zakon powstał okresie okupacji Hiszpanii przez Maurów, którzy byli wyznawcami islamu. Brali oni do niewoli wielu chrześcijan. Założyciel zakonu św. Piotr Nolasco był kupcem. Widział on, że w niewoli chrześcijańska wiara jeńców była w poważnym niebezpieczeństwie. Aby wykupywać chrześcijan z rąk muzułmanów zaczął sprzedawać swój majątek.

W 1218 roku Piotrowi ukazała się Matka Boża polecając założyć zakon, którego głównym celem było uwalnianie chrześcijańskich niewolników z rąk muzułmańskich. Ideą przewodnią tej działalności było miłosierdzie, a więc pełnienie dobrych uczynków nie oczekując nic w zamian. Jeszcze w tym samym roku w Barcelonie, św. Piotr Nolasco oraz 12 towarzyszy złożyli profesję zakonną dając początek Zakonowi Najświętszej Maryi Panny Miłosierdzia od Wykupu Niewolników. W 1235 roku papież Grzegorz IX zatwierdził zakon i nadał mu regułę św. Augustyna.
.

Początkowo Mercedarianie posiadali dwie gałęzie: duchowną i rycerską. Bracia-rycerze, oddzielnym ślubem zobowiązywali się do walki z Maurami aż do uwolnienia z ich rąk całej Hiszpanii. Duchowni natomiast, oprócz ślubów zwykłych, składali zobowiązanie oddania się w razie potrzeby w niewolę w zamian za przetrzymywanych przez muzułmanów niewolników. Stopniowo coraz większe znaczenie odgrywała gałąź duchowna. Decyzja papieża Jana XXII, że przełożonym generalnym może być tylko osoba duchowna (sam założyciel nie był kapłanem) oraz wybory przełożonego generalnego w 1317 roku spowodowały przejście rycerzy do powstałego niedawno Zakonu Rycerzy z Montesy.

Dzięki działalności Piotra Nolasco jako przełożonego udało się ocalić tysiące więzionych przez Maurów chrześcijańskich jeńców. W przeciągu stu lat działalności zakonu 26 tysięcy niewolników odzyskało wolność dzięki tej formie pomocy, natomiast szacuje się, że do XVII wieku Mercedarianie uwolnili blisko 500 000 jeńców. Wielu zakonników rzeczywiście oddawało samych siebie w niewolę w zamian za uwolnienie innych. W miarę upływu stuleci, gdy zjawisko brania w niewolę chrześcijan przez muzułmanów zanikło, Mercedarianie zajęli się ratowaniem innych ze współczesnych form niewoli, zagrażających wierze.

Szczególny rozkwit zakonu miał miejsce na przełomie XVI i XVII wieku. W 1550 roku Mercedarianie liczyli 934 członków, w 1650 roku już 4000, dokładnie sto lat później było ich 4495. Okres po Rewolucji Francuskiej osłabił zakon. W 1869 było zaledwie 315 zakonników. Liczba ta jednak rosła; w 1900 roku było ich już 478, a 1950 roku – 786, by w 1965 roku, a więc w roku zakończenia Soboru Watykańskiego II, osiągnąć liczbę 1061 członków. Po soborze ilość Mercedarianów zaczęła maleć; 1978 rok to już 818 zakonników, a 2009 rok – 724.